అజీర్ణం

డాక్టర్ కరుటూరి సుబ్రహ్మణ్యం, MD, FRCP (లండన్), FACP (అమెరికా)
కిఫి హాస్పిటల్
దానవాయి పేట
రాజమండ్రి
ఫోన్ : 85000 23456


అజీర్ణం
అంటే ఏమిటి?

డిస్పెప్సియా (అజీర్తి) అని కూడా పిలువబడే అజీర్ణం అనేది, భోజనం సమయంలో ఉబ్బర భావన, భోజనం తర్వాత అసౌకర్యవంతమైన ఉబ్బరం మరియు ఎగువ ఉదర భాగంలో మంట లేదా నొప్పితో సహా ఒకటి లేదా ఎక్కువ లక్షణాలను వివరించడానికి ఉపయోగించే ఒక పదం.

అజీర్ణం పెద్దలలో సాధారణం మరియు మరియు ఎప్పుడైనా ఒకసారి లేదా ప్రతి రోజు అంత తరచుగా సంభవించవచ్చు.

ఏది అజీర్ణాన్ని కలిగిస్తుంది?  

అజీర్ణం అనేది జీర్ణ వాహిక లోగ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ డిసీజ్ (GERD), పెప్టిక్ అల్సర్  డిసీజ్ , క్యాన్సర్, క్లోమం లేదా పిత్త వాహికల యొక్క అసాధారణత వంటి ఒక పరిస్థితి వలన కలుగ వచ్చు. ఆ పరిస్థితి మెరుగుపడితే లేదా పరిష్కరించబడితే, అజీర్ణ లక్షణాలు సాధారణంగా మెరుగుపడతాయి.

కొన్నిసార్లు ఒక వ్యక్తి ఒక కారణం కనుగొనబడలేని అజీర్ణం ను కలిగి ఉంటాడు. ఫంక్షనల్  డిస్పెప్సియా అని పిలువబడే ఈ రకమైన అజీర్ణం, కడుపు చిన్న ప్రేగుతో కలిసే ప్రాంతంలో ఏర్పడుతుందని భావించబడుతోంది. అజీర్ణం అసాధారణ చలనమునకు సంబంధించినదై ఉండవచ్చు- అది ఆహారాన్ని స్వీకరించేటప్పుడు, జీర్ణం చేసేటప్పుడు, మరియు చిన్న ప్రేగుకు తరలించేటప్పుడు -కడుపు కండరం యొక్క పిండే లేదా సడలించే చర్య.

అజీర్ణం యొక్క లక్షణాలు ఏమిటి?

అజీర్ణం ఉన్న చాలా మంది వ్యక్తులు ఈ క్రింది లక్షణాలలో ఒకటి కంటే ఎక్కువ వాటిని అనుభవించవచ్చు.

  • భోజన సమయంలో ఉబ్బరం. ఆ వ్యక్తికి భోజనం ప్రారంభించిన వెంటనే కడుపు అతిగా నిండినట్టు అనిపిస్తుంది మరియు భోజనాన్ని పూర్తి చేయలేరు.
  • భోజనం తర్వాత ఇబ్బందికరమైన ఉబ్బరం. ఆ వ్యక్తి కి భోజనం తర్వాత అతిగా నిండినట్టు అనిపిస్తుంది-ఆహారం చాలా ఎక్కువ సేపు కడుపు లో ఉన్నట్టుగా అనిపించవచ్చు.
  • ఛాతీ నొప్పి. ఛాతీ ప్రాంతం అనేది ఛాతీ ఎముక యొక్క దిగువ చివరి మరియు నాభి మధ్య ఉంటుంది. ఆ వ్యక్తి తేలికపాటి నుండి తీవ్రమైన ఛాతీ నొప్పిని ఎదుర్కొనవచ్చు.
  • ఛాతీలో మంట. ఆ వ్యక్తి ఛాతీ ప్రాంతంలో ఒక అసౌకర్యకరమైన వేడి అనుభూతిని అనుభవిస్తాడు.

అజీర్ణంతో సంభవించగల ఇతర, తక్కువ తరచుగా కనిపించే లక్షణాలు వికారం మరియు ఉబ్బరం-కడుపులోఒక అసౌకర్యమైన బిగువుగా ఉండు స్ధితి. వికారం మరియు ఉబ్బరం అజీర్ణం కాక ఇతర కారణాల వలన ఉండవచ్చు.

కొన్నిసార్లు అజీర్ణం అనే పదం గుండెల్లో మంట అనే లక్షణం వర్ణించడము కొరకు వాడబడుతుంది, కాని ఇవి రెండు వేర్వేరు పరిస్థితులు. గుండెల్లో మంట అనేది మెడ లేదా వీపు దిశగా ప్రసరించే ఛాతిలో ఒక బాధాకరమైన మంట అనే అనుభూతి. గుండెల్లో మంట అనేది అన్నవాహిక లోకి ఎగతోయబడుతున్న ఉదర ఆమ్లం ద్వారా కలుగుతుంది మరియు అది GERD యొక్క ఒక లక్షణం కావచ్చు. ఒక వ్యక్తి అజీర్ణం మరియు గుండెల్లో మంట రెండింటి యొక్క లక్షణాలు కలిగి ఉండవచ్చు.

అజీర్ణం ఎలా నిర్థారించబడుతుంది?

అజీర్ణం ను నిర్థారించడానికి, డాక్టర్ వ్యక్తి యొక్క ప్రస్తుత లక్షణాలు మరియు వైద్య చరిత్ర గురించి అడుగుతాడు మరియు ఒక శారీరక పరీక్ష నిర్వహిస్తాడు. డాక్టర్ ఉదరం మరియు చిన్న ప్రేగు యొక్క ఎక్స్ రే లను ఆదేశించవచ్చు.

ఆంత్ర శూల వ్యాధి (పెప్టిక్ అల్సర్  డిసీజ్)ని కలుగచేసే బాక్టీరియా రకం అజీర్ణానికి కారణమని అనుమానిస్తే డాక్టర్ రక్తం, శ్వాస, లేదా మల పరీక్షలు నిర్వహించవచ్చు.

డాక్టర్ ఒక ఎగువ ఎండోస్కోపీ చేస్తారు. ఆ వ్యక్తి మగతగా అయ్యేందుకు సహాయం చేయడానికి మత్తుమందు ఇచ్చిన తర్వాత, డాక్టర్ ఒక ఎండోస్కోప్-చివరలో ఒక లైట్ మరియు చిన్న కెమెరా ఉండే ఒక పొడవైన, సన్నని ట్యూబ్-ను నోటి ద్వారా పంపిస్తాడు మరియు నెమ్మదిగా ఈసోఫేగస్ నుండి కడుపులోకి దానికి దిశను నిర్దేశిస్తాడు. డాక్టర్ ఏవైనా అసాధారణతల కోసం  తనిఖీ చేయడానికి ఎండోస్కోప్ తో అన్నవాహిక మరియు కడుపును చూడవచ్చు. GERD లేదా ఇన్ఫెక్షన్ కారణంగా సంభావ్య నష్టం కోసం చూడటానికి-డాక్టర్ జీవాణుపరీక్షలు (బయాప్సీలు) చెయ్యవచ్చు-ఒక సూక్ష్మదర్శినితో పరిశీలించడానికి కణజాల భాగాలను తీయడం.

అజీర్ణం మరింత తీవ్రమైన పరిస్థితి యొక్క ఒక సంకేతం కావచ్చు కాబట్టి,  ప్రజలు ఈ క్రింది వాటిని ఎదుర్కొన్నట్లయితే వారు వెంటనే ఒక డాక్టర్ ను కలవాలి

  • తరచుగా వాంతులు
  • వాంతి లో రక్తం
  • బరువు కోల్పోవటం లేదా ఆకలి మందగించటం
  • నల్లని తారు వంటి విరేచనము
  • కష్టతరమైన లేదా బాధాకరమైన మింగడం
  • వక్షస్థలము కాని ఒక ప్రాంతంలో కడుపునొప్పి
  • శ్వాస ఆడకపోవుట, చెమట పట్టుట, లేదా దవడ, మెడ, లేదా భుజం కు ప్రసరించే నొప్పితో కూడిన అజీర్ణం
  • 2 వారాల కంటే ఎక్కువ రోజులు కొనసాగే లక్షణాలు

అజీర్ణానికి ఎలా చికిత్స చేస్తారు?

కొంతమంది ఈ క్రింది వాటి ద్వారా అజీర్ణం యొక్క లక్షణాల నుండి ఉపశమనాన్ని పొందవచ్చు

  • రోజంతా అనేక చిన్న, తక్కువ-కొవ్వు భోజనాలను నెమ్మదిగా తినడం
  • ధూమపానం చేయకుండా ఉండటం
  • కాఫీ, కార్బోనేటేడ్ పానీయాలు మరియు మద్యం తీసుకోవడం నుండి దూరంగా ఉండడం
  • కడుపు పొరను చికాకుపరచగలమందుల వాడకాన్నిఆపటం-ఆస్పిరిన్ లేదా బాధనివారక మందులు వంటివి
  • తగినంత విశ్రాంతి పొందడం
  • ఉపశమన చికిత్సా లేదా యోగా వంటి మానసిక మరియు శారీరక ఒత్తిడి తగ్గించే మార్గాలను కనుగొనటం

డాక్టర్ ఆమ్ల ఉత్పత్తిని తగ్గించే లేదా చిన్న ప్రేగు లోకి త్వరగా ఆహారాన్ని తరలించడానికి కడుపుకు సహాయం చేసే ఓవర్-ది-కౌంటర్  యాంటాసిడ్లను లేదా మందులను సిఫారసు చేయవచ్చు. ఈ మందులలో చాలా వాటిని ఒక ప్రిస్క్రిప్షన్ లేకుండా కొనుగోలు చేయవచ్చు. నాన్ ప్రిస్క్రిప్షన్ మందులను, లేబుల్ మీద సిఫార్సు చేయబడిన మోతాదులో మరియు సమయ వ్యవధి పాటు మాత్రమే వాడాలి, ఒక డాక్టర్  వేరుగా సలహా ఇస్తే తప్ప.

యాంటాసిడ్లు సాధారణంగా అజీర్ణ లక్షణాల నుండి ఉపశమనానికి సిఫార్సు చేయబడే మొదటి మందులు. కడుపులోని ఆమ్లంను తటస్తం చేయడానికి హైడ్రాక్సైడ్ మరియు బైకార్బొనేట్ అయాన్లతో-మార్కెట్ లో అనేక బ్రాండ్లు మూడు ప్రాథమిక లవణాలు-మెగ్నీషియం, కాల్షియం, మరియు అల్యూమినియం-యొక్క వివిధ మిశ్రమాల్ని ఉపయోగిస్తాయి. అయితే, యాంటాసిడ్లు దుష్ప్రభావాలను కలిగి ఉండవచ్చు. మెగ్నీషియం లవణం అతిసారానికి దారి తీయవచ్చు, మరియు అల్యూమినియం లవణం మలబద్ధకానికి కారణం కావచ్చు. ఈ ప్రభావాలను సమతుల్యం చెయ్యటానికి అల్యూమినియం మరియు మెగ్నీషియం లవణాలు తరచుగా ఒకే ఉత్పత్తిలో మిళితం చేయబడతాయి.

అవి మలబద్ధకానికి కారణం కాగలవు అయినప్పటికీ కాల్షియం కార్బోనేట్ యాంటాసిడ్లు కూడా కాల్షియం యొక్క అనుబంధ మూలం కావచ్చు.

H2 రిసెప్టర్ యంటాగోనిస్ట్ (H2RAs) లలో రనిటడీన్, సిమాటడీన్, ఫేమటడీన్, మరియు నిజైటడీన్    ఉంటాయి మరియు అవి ప్రిస్క్రిప్షన్ ద్వారా మరియు ప్రిస్క్రిప్షన్ లేకుండా (ఓవర్ ది కౌంటర్) అందుబాటులో ఉన్నాయి. H2RA లు ఉదర ఆమ్లం తగ్గించడం ద్వారా అజీర్ణం యొక్క లక్షణాలను చికిత్స చేస్తాయి. అవి యాంటాసిడ్ల కంటే ఎక్కువ కాలం పనిచేస్తాయి కానీ అంత వేగంగా కాదు. H2RA ల యొక్క దుష్ప్రభావాలలో తలనొప్పి, వికారం, వాంతులు, మలబద్ధకం, అతిసారం, మరియు అసాధారణ రక్తస్రావం లేదా కమిలిన గాయాలు ఉండవచ్చు.

ప్రోటాన్ పంప్ ఇన్హిబిటర్ (PPIs) లలో ఓమెప్రేజోల్,  లాన్సో ప్రేజోల్, ప్యాంటోప్రేజోల్, రాబేప్రేజోల్, మరియు  ఎసోమేప్రేజోల్ ఉంటాయి మరియు ప్రిస్క్రిప్షన్ ద్వారా అందుబాటులో ఉన్నాయి. ప్యాంటోప్రేజోల్  ఓవర్ ది కౌంటర్ స్ట్రెంత్ లో కూడా అందుబాటులో ఉంది.  H2RA లు కంటే బలమైనవి అయిన PPI లు, కడుపు ఆమ్లంను తగ్గించడం ద్వారా అజీర్ణం లక్షణాలను కూడా చికిత్స చేస్తాయి. GERD కూడా కలిగిన ప్రజలలో అజీర్ణ లక్షణాలకు చికిత్స చేయడంలో PPI లు అత్యంత ప్రభావవంతమైనవి. PPIs దుష్ప్రభావాలలో వెన్నునొప్పి, నొప్పి, దగ్గు, తలనొప్పి, మైకము, పొత్తికడుపు నొప్పి, గ్యాస్, వికారం, వాంతులు, మలబద్ధకం, మరియు విరేచనాలు వంటివి వుంటాయి.

మెటక్లోప్రమైడ్ వంటి ప్రోకైనాటిక్స్ కడుపు చాలా నెమ్మదిగా ఖాళీ యగుటతో సమస్య గల వ్యక్తుల కోసం   సహాయకరంగా ఉండవచ్చు.  మెటక్లోప్రమైడ్ జీర్ణ వాహిక లో కండరాల చర్యను కూడా మెరుగుపరుస్తుంది.  ప్రోకైనాటిక్స్ అలసట, నిద్రపోవడం, నిరాశ, ఆతురత, మరియు బలవంతపు కండరాల కుదింపులు లేదా కదలిక వంటి వాటి ఉపయోగార్థాన్ని పరిమితం చేసే తరచుగా ఏర్పడే దుష్ప్రభావాలను కలిగి వుంటాయి.

ఒకవేళ పరీక్ష, పెప్టిక్ అల్సర్  డిసీజ్ (జీర్ణకారి పుండు వ్యాధి) ని కలుగచేసే బాక్టీరియా యొక్క రకాన్ని చూపిస్తే, డాక్టర్ ఆ పరిస్థితికి చికిత్స చేయడానికి యాంటిబయోటిక్స్ ను సూచించవచ్చు.

గుర్తుంచుకోవలసిన పాయింట్లు

  • డిస్పెప్సియా (అజీర్తి) అని కూడా పిలువబడే అజీర్ణం అనేది, భోజనం సమయంలో ఉబ్బర భావన, భోజనం తర్వాత అసౌకర్యవంతమైన ఉబ్బరం మరియు ఎగువ ఉదర భాగంలో మంట లేదా నొప్పితో సహా ఒకటి లేదా ఎక్కువ లక్షణాలను వివరించడానికి ఉపయోగించే ఒక పదం.
  • అజీర్ణం అనేది జీర్ణ వాహిక లోగ్యాస్ట్రోఎసోఫాగియల్ రిఫ్లక్స్ డిసీజ్ (GERD), పెప్టిక్ అల్సర్ డిసీజ్ , క్యాన్సర్, క్లోమం లేదా పిత్త వాహికల యొక్క అసాధారణత వంటి ఒక పరిస్థితి వలన కలుగవచ్చు.
  • కొన్నిసార్లు ఒక వ్యక్తి ఒక కారణం కనుగొనబడలేని అజీర్ణం ను కలిగి ఉంటాడు. ఈ రకమైన అజీర్ణంను ఫంక్షనల్ డిస్పెప్సియా అని పిలుస్తారు.
  • అజీర్ణము మరియు గుండెల్లో మంట భిన్నమైన పరిస్థితులు, కానీ ఒక వ్యక్తి రెండింటి యొక్క లక్షణాలను కలిగి ఉండవచ్చు.
  • డాక్టర్ అజీర్ణంను నిర్ధారించడానికి ఎక్స్ రే లు; రక్త, శ్వాస, మరియు మల పరీక్షలు; మరియు జీవాణుపరీక్షలతో ఒక ఎగువ ఎండోస్కోపీ ని ఆదేశించవచ్చు.
  • కొంతమంది కొన్ని జీవనశైలి మార్పులు చేయడం మరియు ఒత్తిడిని తగ్గించడం ద్వారా అజీర్ణం నుండి ఉపశమనాన్ని పొందవచ్చు.
  • డాక్టర్ అజీర్ణం యొక్క లక్షణాలను చికిత్స చేయడానికి యాంటాసిడ్లు, H2 రిసెప్టర్ యంటాగోనిస్ట్ (H2RAs), ప్రోటాన్ పంప్ ఇన్హిబిటర్స్ (PPIs), ప్రోకైనాటిక్స్ , లేదా యాంటీబయాటిక్స్ ను సూచించవచ్చు.

తిరిగి షుగర్ వ్యాధి గైడ్కు